Çanakkale Kara Savaşları'nın 109'uncu yılı dolayısıyla Anzak Koyu'nda, Avustralya ve Yeni Zelandalı konukların gerçekleştireceği geleneksel Şafak Töreni için hazırlık yapılıyor.
Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı ekiplerinin, adını, Birinci Dünya Savaşı'na Britanya Ordusu bünyesinde katılan Avustralya ve Yeni Zelanda Kolordusunun İngilizce kısaltması "ANZAC"tan alan koyda, 24 Nisan'ı 25 Nisan'a bağlayan gece yapılacak tören için çalışmaları sürüyor.
Törenlere katılacak konukların oturacağı portatif tribünler, platformlar, sahne, dinlenme odaları ile giriş ve çıkışlar için oluşturulacak güvenlik koridorlarının kurulumunun yanı sıra ihtiyaç duyulan bölgelerde peyzaj düzenlemesi gerçekleştiriliyor.
Anma etkinlikleri öncesi Avustralya ve Yeni Zelanda'dan gelen ziyaretçiler de rehberler eşliğinde Anzak Koyu başta olmak üzere Tarihi Gelibolu Yarımadası'ndaki savaş alanlarını, anıt ve mezarları geziyor.
Anzak Koyu isminin verilmesi
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Tarih Bölümü Dr. Öğr. Üyesi Mithat Atabay, Şafak Töreni'nin yapıldığı alanın "Anzak Koyu" adını almasına ilişkin süreci AA muhabirine anlattı.
UNESCO'nun, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün doğumunun 100'üncü senesi olmasından dolayı 1981'i "Atatürk Yılı" ilan ettiğini anımsatan Atabay, şu bilgileri verdi:
"1976 yılında Uluğ İldemir'in 'Anzaklar ve Atatürk' adlı kitabının yeni baskısı yapılacaktı. Türk Tarih Kurumu, buna ön söz yazması için Avustralyalı bir yazara başvuruda bulundu. Bir taraftan da Avustralya'daki gaziler, Türkiye'nin Avustralya'daki büyükelçiliğiyle temasa geçerek 'Hem Türkiye'de hem de Avustralya'da bir bölgeye Anzakları ve Atatürk'ü temsil eden bir isim verelim.' dedi. Türkiye'nin Kanberra Büyükelçisi Ömer Faruk Şahinbaş ve Avustralya Başbakanı Bob Hawke arasında görüşme yapıldı ve bu konunun geliştirilmesi için hem Dışişleri Bakanlığı hem de Başbakanlık danışmanlarına yetki verildi."
Atabay, görüşmeler sonunda Avustralyalı yetkililerin, 1915'te Anzakların çıkarma yaptığı Küçükanafarta, Büyükanafarta ve Arıburnu bölgesiyle ilgili incelemelerde bulunduğunu aktardı.
Yetkililerin, Arıburnu kıyıları ile Damakçı Bayırı arasındaki bölgeye Anzaklara ithafen isim verilmesini istediğini dile getiren Atabay, "Bu talep karşısında Türk hükümeti, bunun incelenmesi için İçişleri Bakanlığı ve Genelkurmay Başkanlığına yetki verdi. Genelkurmay Başkanlığı, yaptığı incelemede, onların teklif ettiği yerin Anzakların karaya ilk asker çıkardıkları yer değil, Küçük Arıburnu ve Büyük Arıburnu arasındaki sahil olduğunu belirtti." diye konuştu.
Çanakkale Savaşları'nın 70'inci yılı olan 25 Nisan 1985'te, Anzakların ilk çıkarma yaptığı yere "Anzak Koyu" adının verildiğini belirten Atabay, "Türkiye ile iki ülke arasında dostluğun gelişmesinde burası bir adım olarak karşımıza çıkmaktadır. 1985'ten beri her yıl 25 Nisan'da törenler burada yapılıyor." dedi.
Çanakkale Savaşları'nın Avustralya ve Yeni Zelandalılar için önemi
Mithat Atabay, Çanakkale Savaşları'nın, Avustralyalılar yönünden bir milletin meydana gelmesine de sahne olduğunu vurguladı.
Büyük bir kıta olan Avustralya'nın o dönem çok seyrek nüfusa sahip olduğunu, halkının çiftçilik ve hayvancılıkla geçindiğini bildiren Atabay, "Böyle bir çağrı (Birinci Dünya Savaşı'na katılma çağrısı) yapıldığı zaman oradaki erkekler, işlerini bırakarak oradaki yaşamdan kurtulmak ve Avrupa'yı görmek istiyordu. O nedenle kısa süre içinde askere yazıldılar. Çok sayıda genç, savaşa katılmak istedi." ifadelerini kullandı.
Atabay, Avustralya ve Yeni Zelandalıların, Gelibolu Yarımadası'na geldiklerinde hem birbirlerini tanıdığını hem Türklere saygı gösterdiğini hem de işbirliğiyle bir şeyleri başarabileceklerini anladığını vurguladı.
Bundan dolayı Çanakkale Savaşları'nın, Avustralya ve Yeni Zelanda halkları için millet olarak beraber yaşama ve işbirliği içinde başarabilme zevkini ortaya çıkardığını anlatan Atabay, "Bu bağlamda bugün Avustralya ve Yeni Zelanda, gelişen sanayisi, tarımı, madenciliği ve eğitimi sayesinde dünyanın sayılı refah ülkeleri arasında yerini almıştır. Bunun da temeli, Çanakkale Savaşları'dır." değerlendirmesinde bulundu.