Bireysel emeklilik sistemi (BES), kurulduğu 2003 yılından bu yana istikrarlı büyümesini hız kesmeden sürdürüyor.
Emeklilik Gözetim Merkezi (EGM) verilerinden derlenen bilgilere göre, BES'e 9 milyon 61 bin 975 kişi dahil olurken, toplam fon büyüklüğü devlet katkısı dahil 934 milyar liraya yaklaştı.
Otomatik katılım sisteminde (OKS) ise 7 milyon 323 bin 573 katılımcı yer alırken, toplam fon büyüklüğü devlet katkısı dahil 69 milyar lira civarında gerçekleşti. Böylelikle BES ve OKS'deki toplam fon büyüklüğü kurulduğu günden bu yana 1 trilyon 2 milyar 409 milyon liraya ulaşırken, toplam katılımcı sayısı 16 milyon 385 bin 548 kişiye yükseldi.
Sektör, 2023 yılını BES ve OKS dahil 756 milyar 421,5 milyon lira fon büyüklüğü ve 15 milyon 979 bin 96 katılımcıyla tamamlamıştı. Yılbaşından bu yana katılımcı sayısı 406 bin 452 kişi, toplam fon büyüklüğü de 245 milyar 988,1 milyon lira artış gösterdi.
18 yaş altında toplam fon büyüklüğü 20 milyar lirayı aştı
BES’te 18 yaş altı katılımcı sayısı 10 Mayıs ile biten haftada 1 milyon 184 bin 373 olurken, en çok katılım 102 bin 14 ile sıfır yaşta görüldü.
Söz konusu dönemde 18 yaş altı katılımcıların biriktirdiği fon büyüklüğü devlet katkısı dahil 20 milyar 52 milyon liraya ulaştı.
"Önemli bir kilometre taşı olacak"
Türkiye Sigorta Genel Müdürü Taha Çakmak, AA muhabirine konuya ilişkin yaptığı değerlendirmede, BES'in 1 trilyon liraya ulaşmasının çok önemli bir kilometre taşı olacağını söyledi.
Son yıllarda BES'in yoğunlukla tercih edilen tasarruf ve yatırım araçlarından biri haline geldiğini dile getiren Çakmak, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Uzun vadeli yatırım ve tasarruf yapmak isteyenler için farklı fon sepetleriyle seçenekler sunan BES, aynı zamanda yüzde 30 devlet katkısı desteğiyle kişilere emeklilik dönemleri için de güvence oluyor. Devlet katkısıyla önemli bir finansal güvence haline gelen BES, gerek sektör gerekse ülke ekonomisi için büyüyen bir değer. Bildiğiniz gibi bireysel emeklilik fonları, katılımcıları genellikle uzun vadeli yatırımlara yönlendiren yatırım araçları olarak öne çıkıyor. Bu da ülke ekonomisinin uzun vadeli büyümesini ve sürdürülebilirliğini destekliyor."
Çakmak, sistemdeki katılımcıların 1,2 milyonunun 18 yaş altı olduğuna dikkati çekerek, 18 yaş altı katılım imkanıyla yoğunlaşan ilginin, yaz aylarında yürürlüğe girecek kısmi çekiş ve temlik haklarıyla daha da hızlanacağını bildirdi.
Orta Vadeli Program'a göre yılın son çeyreğinde hayata geçmesi planlanan Tamamlayıcı Emeklilik Sistemine (TES) ilişkin bilgiler veren Çakmak, "OKS'nin TES'e dönüşümü emeklilikte oluşacak gelir kaybını telafi edebilecek, çalışma dönemindeki yaşam standartlarını korumayı sağlayabilecek, ek emeklilik gelirinin oluşmasını ve hane halkı tasarruflarının artırılmasını amaçlayan bir sistem olarak kurgulanıyor. OKS'nin işveren katkısıyla birlikte TES'e dönüşmesiyle, BES'in daha da yaygınlaşacağını ve daha da büyüyeceğini öngörüyoruz." değerlendirmesini yaptı.
"Büyümede fonların yüksek getiri performansı büyük rol oynayacak"
Anadolu Hayat Emeklilik Genel Müdürü Murat Atalay da Haziran 2023 döneminde fon büyüklüğünün 500 milyar lira seviyesine gelmesinin sektörce kutlandığını anımsatarak, üzerinden bir yıl geçmeden 1 trilyon liralık eşiğin yakalandığını söyledi.
Atalay, "BES, hedef olarak belirlenen kritik eşikleri birer birer aşmaya devam ediyor. Bireysel emekliliğin sahip olduğu potansiyelin verimli şekilde kullanılabilmesi ve böylelikle sürdürülebilir ekonomik büyümenin desteklenerek ülkemizin uzun vadeli finansman ihtiyacına katkı sağlanması anlamında buradaki gelişimi çok önemsiyoruz." diye konuştu.
Bireysel emeklilik sektörünün kamu otoritesi tarafından yoğun olarak desteklendiğine işaret eden Atalay, şu ifadeleri kullandı:
"2024, BES'te bir süredir hazırlıkları süren yeni mevzuat düzenlemelerinin fiilen hayata geçirildiği bir yıl olacak. Kamu otoritesinin BES'i desteklemeye yönelik yenilikçi hamlelerinin, sisteme dahil olan mevcut katılımcılara ilaveten sistem ile henüz tanışmamış kişiler üzerinde de olumlu etkiler göstermesini bekliyoruz. Bu yeniliklerle BES'in finansal kapsayıcılığının ve sürdürülebilirliğinin daha da artırılması mümkün olacak."
Atalay, OKS'nin TES'e dönüştürülmesinin OKS katılımcı tabanını yaklaşık 3 katına çıkaracak bir gelişme olacağının altını çizerken, BES ve TES birlikteliğiyle sosyal güvenlik sistemine, ekonomik istikrara ve vatandaşların sosyal refahına katkı sağlanacağını sözlerine ekledi.
"BES'in sektördeki güvenilirliğini ve istikrarını gösteriyor"
AgeSA Hayat ve Emeklilik Genel Müdürü Fırat Kuruca ise BES'in, katılımcıların gelirini ve refahını artırırken büyüyen Türkiye ekonomisinin gelişiminde de önemli bir rol üstlendiğini, ekonomik kalkınma için önemli bir kaynak oluşturduğunu dile getirdi.
BES'in 1 trilyon lirayı aşan büyüklüğünün ekonomiye yönlendirilen uzun vadeli yatırım miktarını gösterdiğini vurgulayan Kuruca, şöyle devam etti:
"Bu da sermaye piyasalarının gelişimine olumlu katkı sağlıyor. Bunun yanı sıra bu rakam BES'in sektördeki güvenilirliğini ve istikrarını da gösteriyor. Ayrıca, 'toplumda emeklilik bilincinin arttığını, potansiyel yeni katılımcıları çektiğini de' söyleyebiliriz. 21 yılda hem sistem hem de sektörümüz çok yol kat etti. Güçlü bir büyüme oranı yakaladı. Bunun üzerine daha fazlasını inşa etmeliyiz. Yatırımlarımızı artırmak istiyorsak bunu sadece dış kaynaklarla yapmak mümkün değil. Sağlam ekonomi bu tür uzun vadeli tasarruf birikimlerinden geçiyor. Toplum olarak daha çok tasarruf yapmayı öğrenmeli ve desteklemeliyiz.”
Kuruca, devlet katkısının yüzde 30'a çıkarılması, 18 yaş altı katılımcıların sisteme dahil edilmesi ve emeklilik fonlarının yüksek performansı gibi sektörü büyüten gelişmelere de değinerek, yeni teşvikler ve düzenlemelerle hem sistemin hem de sektörün daha da büyüyeceğini öngördüklerini anlattı.
Kuruca, 25-30 milyon kişinin dahil olması beklenen TES’in 2025 yılında hayata geçebileceğini belirterek, TES'in sosyal güvenlik sistemi ile ilgili risklerin azaltılması açısından çok kritik olduğunu ve sürdürülebilir büyüme için destekleyici olacağını sözlerine ekledi.