Borsa, yatırımcıların hisse senetleri, tahviller, emtialar gibi finansal araçları alıp sattığı bir piyasa olarak işlev görür. Bu piyasada işlem yaparken kullanılan farklı emir tipleri, yatırımcıların stratejilerini belirleyip risklerini minimize etmelerine yardımcı olur. Borsada en sık kullanılan emir tipleri şu şekildedir:
Piyasa Emri (Market Order)
Piyasa emri, yatırımcının anlık piyasa fiyatı üzerinden alım ya da satım yapma talimatıdır. Bu emir türü, fiyatı değil, işlemin hızını önceliklendirir. Örneğin, bir yatırımcı bir hisseyi mümkün olan en kısa sürede almak veya satmak istiyorsa, piyasa emri kullanır. Ancak bu emir türünde fiyat kontrolü olmadığından, özellikle değişken dönemlerde beklenmedik fiyat hareketleriyle karşılaşılabilir.
Limit Emir (Limit Order)
Limitli emir, belirli bir fiyat seviyesinden ya da daha iyi bir fiyattan alım veya satım yapmayı amaçlar. Yatırımcı, alım emri veriyorsa belirlediği minimum fiyattan; satım emri veriyorsa maksimum fiyattan işlem yapmak ister. Bu sayede yatırımcılar, piyasa fiyatından ziyade kendi belirledikleri fiyat aralığında işlem yapabilirler. Ancak, fiyat belirlenen seviyeye ulaşmazsa emir gerçekleşmeyebilir.
Stop Emri (Stop Order)
Stop emri, belirli bir fiyat seviyesine ulaşıldığında piyasa emrine dönüşen bir emir türüdür. Yatırımcılar, genellikle riskten korunmak için bu emir tipini kullanır. Örneğin, yatırımcı elindeki bir hisse senedi belli bir fiyatın altına düştüğünde zararı durdurmak için stop emri verir. Fiyat bu seviyeye ulaştığında emir otomatik olarak piyasada işleme konulur.
Stop-Limit Emri (Stop-Limit Order)
Stop emri ile limit emrinin bir bakıma birleşimi olan stop-limit emri, yatırımcının zarar durdurma emrini belirli bir fiyat aralığında gerçekleştirmesini sağlar. Stop fiyatına ulaşıldığında emir işleme alınır, ancak işlem sadece yatırımcının belirlediği limit fiyatına ulaşıldığında gerçekleşir. Bu, yatırımcılara daha fazla kontrol sağlarken, işlem gerçekleşmeyebilir riski de taşır.
Takip Eden Stop Emri (Trailing Stop Order)
İz süren stop emri, piyasadaki fiyat hareketlerine göre stop fiyatını otomatik olarak ayarlayan bir emir türüdür. Bu emir, hisse fiyatı yükseldiğinde kazancı artırmak ve fiyat düştüğünde zararı sınırlamak için kullanılır. Örneğin, bir yatırımcı hisse senedi fiyatı %5 düştüğünde otomatik satış yapmak istiyorsa, iz süren stop emrini tercih edebilir. Hisse fiyatı yükseldikçe stop fiyatı da yükselir, ancak fiyat düşmeye başladığında zarar durdurulur.
Emir Geçerlilik Süreleri Nedir?
Borsa emirleri verildikleri gün itibarıyla geçerlidir. Emirler gerçekleşmediği takdirde pazar kapanış saatinde iptal edilir.
Borsa emir tipleri, yatırımcıların risk ve kazanç dengesini sağlamalarına, stratejik kararlar alarak işlemlerini optimize etmelerine olanak tanır. Yatırımcıların işlem yaparken doğru emir tipini seçmeleri, hedeflerine ulaşmada önemli bir rol oynar. Bu emirler, borsa işlemlerinde güvenliği ve esnekliği artırarak, piyasa dalgalanmalarına karşı daha hazırlıklı olmayı sağlar.
