Hükümetin deprem zaralarının karşılanması ve ekonomik dengelerin sağlanması için vergilerde bu ay yaptığı artışlar vatandaşların vergi yükünde yılın ilk yarısına göre yüzde 71,5 artış getirdi.

Dünya gazetesi yazarı Naci Bakır'ın hesaplarına göre, ilk 6 ayda tüketicilerden 1 trilyon liranın üzerinde KDV, ÖTV ve diğer “dolaylı” vergi alınırken, 2’nci yarıda bu alandan yaklaşık 1,8 trilyon TL gelir bekleniyor. 

İlk altı ayda 1,6 trilyon lira olan toplam vergi gelirinin, ikinci yarıda 1,8 trilyonu tüketimden olmak üzere toplam 2,7 trilyon liraya ulaşması öngörülüyor.

Kim ne ödeyecek?

Naci Bakır'a göre yeni vergi yükünün yarıya yakınını yüksek gelir grupları kalanını ise orta ve dar gelirliler ödeyecek.

Doğrudan vergilerden Gelir Vergisi’nde tahsilat ilk yarıda 259,1 milyar lira olurken, bu ikinci yarıda 439,1 milyar liraya çıkacak.

Yine doğrudan nitelikteki sermaye kesiminin karları üzerinden ödediği Kurumlar Vergisi’nde ilk yarıda 290,8 milyar lira olan tahsilat için ikinci yarıda öngörülen tutar 494,6 milyar lira. MTV, Veraset İntikal, Değerli Konut gibi mülkiyetten alınan doğrudan nitelikli vergilerde ilk yarıdaki 21,6 milyar liralık tahsilata karşılık ikinci yarıda 54,5 milyar lira bekleniyor.

3 kat daha fazla KDV

En yaygın dolaylı vergi olan “dahilde Katma Değer Vergisi”nde (KDV) 2023 yılı için başta 203,6 milyar liralık tahsilat hedeflenmişti. Ek bütçe kapsamında öngörülen tahsilat ise 310 milyar lira. Buna göre artık yılın tümünde öngörülen dahilde KDV geliri 513,6 milyar lira.

İlk altı aydaki 125,9 milyar liralık tahsilatı düşünce, bu hedefin tutması için ikinci yarıda 387,7 milyar lira ile ilk yarıdakinin üç katı KDV toplanması gerekiyor.

Ek bütçede artış öngörülmeyen ithalden alınan KDV ile Gümrük Vergisi gibi dış ticaret vergilerinde ise 1 trilyon 56,8 milyar liralık başlangıç hedefi değişmezken, ilk yarıdaki 414,1 milyarlık tahsilat düşünce ikinci yarıda toplanması gereken miktar 642,7 milyar lira.

ÖTV’den ekstra 307 milyar

En büyük dolaylı vergi kalemi olan Özel Tüketim Vergisi’nde (ÖTV) 510,6 milyarlık başlangıç hedefine eklenen 307,6 milyar lira ile yıllık tahsilat hedefi 818,2 milyara çıktı.

İlk yarıda 325,1 milyar lira ÖTV toplandı, ikinci yarıda öngörülen tahsilat tutarı ise 493,1 milyar lira.

Bu kapsamda sıfır motorlu taşıt alımlarından ilk altı ayda elde edilen 161,4 milyar liralık ÖTV gelirinin ikinci yarıda 182,4 milyar liraya çıkması hedefleniyor.

Akaryakıt ve doğal gaz tüketiminden ilk yarıda elde edilen 39,8 milyar liralık ÖTV tahsilatının ikinci yarıda 157,7 milyar liraya ulaşması öngörülüyor.

Bu doğrultuda akaryakıtın ÖTV’si litrede 5 TL, doğal gazın ÖTV’si yüzde 224 artırıldı.

Tütün mamullerinde ilk yarıda 68,3 milyarlık tahsilata ek ikinci yarıda 78 milyar, alkollü içkilerde ilk yarıdaki 25,5 milyarın üzerine ikinci yarıda 37,9 milyar lira ÖTV alınması hedefleniyor. Kolalı gazoz tüketenler ilk yarıda 3,4 milyar lira ÖTV öderken, ikinci yarıda 3,8 milyar, dayanıklı tüketim malı ve kapsamdaki diğer ürünleri satın alanlar da ilk yarıda 24,4 milyar lira ÖTV öderken, ikinci yarıda 33,2 milyar liralık ÖTV ödeyecek.

Diğer vergi ve harçlar da artacak

Dolaylı nitelikteki vergilerden; Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi’nde ilk yarıda 47,9 milyar lira olan tahsilat ikinci yarıda 60,9 milyar, Damga Vergisi’nde ilk yarıda 35,8 milyar lira olan tutar ikinci yarıda 50 milyar liraya çıkacak. İlk yarıda; çeşitli resmi evrak ve işlemlerden alınan harçlardan toplam 53,7 milyar liralık bir gelir sağlanırken, ikinci yarıda bu tutarın 80,4 milyar liraya çıkması hedefleniyor.

Ayrıca altı aylık dönemlere göre tahsilat tutarı; Şans Oyunları Vergisi’nde 9,1 milyar liradan 17,2 milyara, Konaklama Vergisi’nde 1 milyardan 7 milyara, Dijital Hizmet Vergisi’nde 3,3 milyardan 5,9 milyara ve kamuoyunda “deprem vergisi” olarak bilinen Özel İletişim Vergisi’nde 6,3 milyardan 8,1 milyar liraya çıkacak.