Bursa Uludağ Üniversitesi (BUÜ) Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü mezunu olan Mert Demirel, lisans tezini "Bitki korumada yapay zeka" konusunda çalıştıktan sonra yüksek lisansını da yine bu alan üzerinde tamamladı.
Daha sonra hazırladığı tez projesi ile bazı yarışmalardan ödül ve teşvikler kazanan Demirel, fikrini hayata geçirerek BUÜ Ulutek Teknopark Teknoloji Geliştirme Bölgesi'nde "GÖRSENTAM" (Görüntü İşleme ve Sensör Destekli Akıllı Tarımsal Mücadele Sistemi) adlı tarım teknolojileri firmasını kurdu.
Tarımsal işletmeler ve çiftçiler için uzaktan algılama ve yapay zeka tabanlı çözümler geliştiren firmanın ürettiği güneş enerjili istasyonlar, kurulduğu tarlanın sahibine birçok kolaylık sağlıyor.
Üzerinde kamera bulunan istasyondaki rüzgar, hız, yön, yaprak ıslaklık, yağış, sıcaklık, basınç ve nem sensörlerince toplanan veriler, entegre edildiği mobil uygulamayla çiftçilere anlık olarak iletiliyor.
Söz konusu veriler doğrultusunda arazide ekili ürünün neye ihtiyacının olduğu konusunda bilgi sahibi olan çiftçi, tarlasına istasyondan aldığı bilgilerle müdahalede bulunuyor.
Türkiye genelinde şimdiye kadar 80 istasyon kuran firma yetkilileri, bu sistemi yurt dışına da göndermeyi amaçlıyor.
"Önemli olan husus, zirai bilginin iyi bir şekilde sisteme entegre edilmesi"
Firmanın sahibi yazılımcı ve ziraat yüksek mühendisi Mert Demirel, AA muhabirine, 2020'de TÜBİTAK Teknogirişim Sermayesi desteğiyle kurulan firma bünyesinde 4 kişi çalıştığını ve 3 tip istasyon ile çeşitli sensörler üretildiğini söyledi.
Geliştirilen yazılım ve istasyon sayesinde çiftçilerin önemli sorunlarına çözüm bulduklarını belirten Demirel, "Çiftçinin önemli bir uzmana ihtiyacı var. Ne zaman, hangi uygulamayı yapması gerektiğiyle alakalı bir uzman desteğe ihtiyaç oluyor. Bizler de günümüzün teknolojisi olan yapay zeka ve derin öğrenme modellerini kullanarak çiftçiye yardımcı olacak bir karar destek mekanizması geliştiriyoruz." ifadelerini kullandı.
Demirel, sistem sayesinde doğru zamanda sulama ve ilaçlama yapıldığını anlatarak, şunları söyledi:
"Zararlının ve hastalıkların gelişimleri tamamen iklim verileriyle ilişkili. Bunlar, soğukkanlı canlılar ve gelişimleri direkt olarak iklimle ilişkili aslında ve bunların gelişimleri de bir matematiğe bağlı. Biz de bu matematiği biliyoruz. Sahadan topladığımız verilerle bu matematikle işleyip o zararlının mücadeleye en hassas olduğu dönemi saptayabiliyoruz ve bunu yaparken de bilgi işlem teknolojilerini kullanıyoruz. Kısmen derin öğrenme modelleri var bir tarafta. Makine öğrenme algoritmaları var. Burada önemli olan husus, zirai bilginin iyi bir şekilde sisteme entegre edilmesi."
Geliştirilen istasyonlara istenilen özellikte ve sayıda sensör takabildiklerini vurgulayan Demirel, çiftçilerin cihazı kolaylıkla kendi başlarına arazilerine kurup bir tuşa basarak aktifleştirebildiklerini belirtti.
Demirel, sistemin ilaçlama ve zirai ihtiyaçların yanı sıra mobil çiftçiye mobil uygulama üzerinden toplanılan verilerin araziye özel hava tahmini algoritmasının çıktısını verdiğini söyledi.
ABD'ye ihracat hedefi
Yurt genelinde tarlalara kurdukları istasyon sayılarını artırmayı amaçladıklarını belirten Demirel, "Firma olarak hedefimiz öncelikle ülkemizde yaklaşık 4 bin istasyona ulaşmak. Türk cumhuriyetleri bizim için çok büyük bir pazar. Diğer global hedefimiz de tarım teknolojilerinin en yoğun olduğu, zor bir pazar olan ABD'ye girmek." dedi.
Demirel, şu an Türkiye'de 80 istasyonla hizmet verdiklerini, istasyonların kontrol için tarlaya sürekli gitmeye gerek kalmadığı için iş, zaman ve yakıttan tasarruf sağladığını dile getirerek, "Bunun tüm Türkiye'ye yayılmasını diliyoruz. Bizler genç mühendisler olarak ürünümüzü geliştirdik. Yüzde 100 yerli bir yazılımımız var. Donanımsal tarafın da çok büyük bir kısmı yerli, yerlileştirmeye de devam ediyoruz." ifadelerini kullandı.
"Bu istasyon, erken uyarı sistemi aslında"
Sistemin kullanıldığı Bursa'nın Karacabey ilçesindeki çiftlik sorumlusu ziraat mühendisi Tayfun Dinç de istasyondan 1 yıldır aktif olarak yararlandıklarını belirtti.
Teknolojinin her zaman fayda sağlayacağının altını çizen Dinç, "Bu istasyon, doğru zamanda ilaçlama ya da doğru sulama gibi, yani erken uyarı sistemi aslında. Daha önceden tahminle yapıyorduk bunları. Bu sistemin zaman ve ekonomik olarak da bize faydası oluyor." dedi.
Dinç, cihaz sayesinde gerçekleştirecekleri ilaçlama ve sulamayla maliyeti ciddi oranda düşürdüklerini ve verimi artırdıklarını ifade etti.