Küresel piyasalar kendini bir anda Çin-ABD gerginliği içerisinde buldu. ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Pelosi’nin Asya ziyaretinde plan dahilinde olmayan Tayvan’ı ziyaret edeceğinin açıklanmasının ardından piyasalarda endişelerin arttığını gördük.
İkinci Dünya Savaşı’nın ardından Çin’de çıkan iç savaştan bu yana Çin ana karası ile Ada’daki hükümetler arasında egemenlik ihtilafı kaynaklı askeri gerilimlere sahne oluyor. Pekin yönetimi, kendi parçası gördüğü bölgeye yapılacak üst düzey ziyareti “egemenliğinin ve toprak bütünlüğünün ihlali” olarak değerlendirirken, ziyaretin gerçekleşmesi halinde “askeri karşılık” dahil sert tedbirler alacağı uyarısında bulunmuştu. Pelosi’nin uçağının tekerleri Tayvan’a topraklarına değdiği an Çin’den Tayvan’ı çevreleyecek şekilde tatbikat yapılacağı açıklaması geldi ve Tayvan ile ticareti sınırlama kararları alındı.
Çin, ABD’nin yaptığı bu ziyareti kendi bağımsızlığına müdahale olarak görüyor. Olaya ekonomik açıdan yaklaşacak olursak ABD ile Çin dünyanın en büyük ticaret partnerlerinden. Bir önceki yılki verilere baktığımızda ABD ile Çin arasında yapılan ticarette, ABD’nin 300 milyar dolar üzerinde bir açık verdiğini görmekteyiz. Hatırlanacağı üzere ABD eski başkanı Trump, bu konuyu sık sık dile getirerek bazı ithalat yasakları uygulamış ve bu açığı kapatmaya çalışmıştı.
ABD, Çin’in en büyük ihracatçılarından, Çin ise ABD’nin en büyük ithalatçılarından. Diğer taraftan ise Çin elinde çok yüksek miktarda ABD tahvili bulunduruyor. Yani sattığı malların karşılığında bir nevi ABD hazine tahvili topluyor diyebiliriz. Bu açıdan baktığımızda ise ABD’nin Çin’e borçlu olduğunu söyleyebiliriz. Çin eğer tahvillerimin tamamını satıyorum derse ABD ekonomisi özelinde büyük tehdit oluşturacaktır. Konuya bu açıdan baktığımızda iki ülkenin bir savaşa girmesi ve bu ticaret hacminden geri kalması kolay alınabilecek bir karar değil.
Rusya-Ukrayna olayları başladığında da neredeyse herkes ABD ile Rusya’nın savaşa gireceğini beklemiş fakat ilk günden bu yana böyle bir şeyin olma ihtimalinin kendi açımdan yok hükmünde olduğunu söylemiştim. Her ne kadar medya önünde karşılıklı atışmalar olsa da arka planda iki dost ülke olduklarını ifade etmiştim. Bunun aynısını ABD-Çin ilişkileri için de söyleyebilirim fakat burada konu Asya bölgesi ve Çin olunca biraz daha temkinli yaklaşıyorum.
Sıcak bir savaş beklemesem de özellikle Çin tarafından ekonomik anlamda bazı yaptırımlar gelebilir. Böyle bir durumda ABD de karşılık verecektir. 8 Kasım 2022 günü ABD’de ara seçim yapılacak. Özellikle ABD’de yaşanan yüksek enflasyon neticesinde Biden’e yönelik güven oyunun azaldığını görmekteyiz. Biden yaklaşan seçim öncesinde güven oyunu artırmak için Çin kozunu kullanmak isteyebilir. Bunu daha önce Trump da yapmaya çalışmıştı. Bu nedenle en azından yıl bitene kadar dönem dönem ABD-Çin gerginliğini piyasalarda hissedeceğimizi düşünüyorum.